برنامه ریزی برای کنکور، مثل همه فرآیندهای تحصیلی نیازمند یک نگاه دقیق است اما نکته مهم این است که قبل از اینکه ما برنامه ای دقیق برای مطالعه داشته باشیم، نیازمند این هستیم که شرایطی برایمان آماده شود؛ یعنی شما زمانی می توانید یک برنامه موفق برای کنکور داشته باشید که مقدمات آن را فراهم کرده باشید.
ابتدا بهتر است بدانید با توجه به اصل تفاوت های فردی، هر کس ویژگی مربوط به خود را دارد و نمی توان برنامه ثابتی برای همه نوشت و گفت همگی اینطور عمل کنند تا موفق شوند. این تفاوت های انسان هاست که باعث شده مسیر موفقیت برای همه یکسان نباشد.
هر فردی خصوصیات خود را بهتر می شناسد و با مهارت ها، توانایی ها، نقاط قوت و ضعف خود بیشتر آشناست و با شناختی که از اصول برنامه ریزی صحیح به دست می آورد، می تواند برنامه ای متناسب با ویژگی های خودش تنظیم کند. مثلا شما این آگاهی را نسبت به خود دارید که شب ها بهتر درس می خوانید یا صبح ها؛ پس با توجه به این ویژگی ها برنامه ریزی هم متفاوت خواهد بود.
در این مطلب، اصول مربوط به برنامه ریزی صحیح را معرفی می کنیم تا به شناخت کافی در این زمینه برسید؛ اما این نکته قابل توجه است که اگر اراده و همت عمل به این برنامه ریزی ها نباشد، برنامه شما فقط در حد نوشته باقی خواهد ماند.

1- قبل از هر چیزی اهداف خود را روشن کنید
فرد هدفمند و موفق کسی است که برای روزها، هفته ها و ماه های خود برنامه ریزی کند. برای شروع باید اهداف را به دو گروه بلندمدت و کوتاه مدت تقسیم کرد؛ مثلا: هدف بلندمدت، فراگیری کل منابع کنکور؛ هدف کوتاه مدت: مطالعه چند فصل در این ماه. یادتان باشد اهداف کوتاه مدت جدا از بلندمدت نیست. در اصل هدف کوتاه مدت جزیی از بلندمدت است. این مرحله قدم بسیار مهمی است چون انگیزه زیادی در این مسیر به شما می دهد.

2- اهداف تان را زمان بندی کنید
اینکه برای کدام درس چقدر زمان نیاز دارید را مشخص کنید. (با توجه به آسان و سخت بودن منابع و اینکه هر درس چه ضریبی در کنکور رشته مورد علاقه شما دارد.) فرصت هایی را که نیاز دارید تا صرف تحقق اهداف برنامه تان شود، مشخص کنید تا در نهایت معلوم شود چقدر زمان در هر روز یا هفته باید به آن موضوع اختصاص دهید. به عنوان مثال اگر قرار باشد یک کتاب 200 صفحه ای در طول یک ماه خوانده شود لازم است حداقل روزی 11 صفحه از کتاب مطالعه شود و این حداقل نیاز به یک ساعت وقت دارد.

3- اهداف را اولویت بندی کنید
کارهایی که می خواهید انجام دهید، برحسب اولویت ها و میزان اضطرار و اهمیت شان طبقه بندی کنید. بهترین زمان ها و اوقات را برای مهمترین کارها قرار دهید. در این صورت، اگر وقت کم داشته باشید و یا به هر دلیل نتوانید به همه اهداف و کارهای تان برسید، مطمئن هستید که اهداف و برنامه های اصلی را انجام خواهید داد.

4- برنامه تان را متناسب با توانمندی هایتان تنظیم کنید
برنامه باید در حد توان تان باشد، پس باید مطابق طاقت و توان جسمی و روحی تان برنامه را طرح ریزی و اجرا کنید و از حد تعادل خارج نشوید. برنامه هایتان را باید بین مطالعه، تفریح، عبادت، خرید، ورزش و … تقسیم کنید.

یعنی هر کدام در زمان خود باید باشد و حذف آنها در این دوره کار اشتباهی است. تک بُعدی عمل نکنید. اگر خوابگاهی هستید حتما در این مدت حداقل چند مرتبه به خانواده سر بزنید و در صورتی که امکان نداشت، هر روز یا یک روز در میان تماس تلفنی خود را با آنها حفظ کنید. زمانی را برای استراحت، خرید یا دیدن فیلم های آرام بخش و امیدبخش تعیین کنید. یادتان باشد حذف یکی از موارد مورد نیاز و تک بُعدی عمل کردن باعث می شود اواسط یا اواخر راه که زمان طلایی درس خواندن تان است و باید نتیجه را دریافت کنید ناگهان مأیوس و ناامید و خسته خواهید شد و از ادامه مسیر غافل می شوید.

5- استعداد درخشان تان را دریابید
در سال 1385 وزارت علوم، در آیین نامه استعدادهای درخشان قانونی را تصویب کرد که به موجب آن هر دانشگاهی می تواند از میان رتبه های برتر در دوره های کارشناسی و با توجه به معدل کل، افراد را بدون کنکور وارد دوره کارشناسی ارشد کند. (اگر جزو معدل های بالای کلاس تان هستید، می توانید این موضوع را پیگیری کنید.)

6- لیست منابع را تهیه کنید
منابع کارشناسی ارشد، معمولا تغییر می کند و مثل کارشناسی همیشه ثابت نیست. البته مواد امتحانی (منابع کتبی که مربوط به مواد امتحانی است)، قبلا تصویب شده و معمولا ثابت هستند. تهیه لیست دقیق منابع کارشناسی ارشد با توجه به رشته تان بسیار اهمیت دارد.

7- سوالات سال قبل را بخوانید
حتما سوالات کنکور سال های قبل را تهیه کنید و در دوره های مرور که در برنامه تان دارید آنها را بخوانید. تعدادی از سوالات مانند سال های قبل خواهد بود و اینکه مشخص می شود کدام فصل ها مهمتر از فصل های دیگر است و می توانید در برنامه ریزی زمانی روی این فصل ها مانور بیشتری بدهید.

8- نگران فراموش کردن نباشید
از آنجایی که منابع کارشناسی ارشد حجیم هستند، خیلی از افراد نگران این موضوع هستند که مطالبی را که مطالعه می کنند فراموش شان شود و همین احساس به آنها استرس و اضطراب می دهد؛ احساسی که مطابق با واقعیت نیست و هنگام مواجهه با آزمون های آزمایشی خواهید دید که تمام مطالب در ذهن تان فراخوانی خواهد شد.

9- با موفق شده ها حرف بزنید
شما می توانید از افرادی که تازه قبول شده اند و این مرحله را با موفقیت پشت سر گذاشته اند یا اساتید در این رشته و یا مشاورین دانشگاه به عنوان پشتیبان کمک بگیرید.

10- مواظب تغییر رشته باشید
دوستان عزیز شما می توانید بدون توجه به رشته ای که در دوره کارشناسی از آن فارغ التحصیل شده اید، رشته ای غیرمرتبط را برای آزمون کارشناسی ارشد انتخاب کنید اما به این نکات توجه کنید:

* معمولا افراد در رشته ای که در دوره کارشناسی فارغ التحصیل مخ شوند در مقطع کارشناسی ارشد موفق ترند و همچنین احتمال قبولی آنها در کارشناسی ارشد هم بیشتر است.
* افرادی که در رشته های غیرمرتبط قبول می شوند، نیاز به گذراندن دروس پیش نیاز دارند که باید برای آن زمان و هزینه بیشتری داشته باشند.
* با شرکت در رشته ای غیرمرتبط، دیگر نمی توانید از قبولی بدون کنکور کارشناسی ارشد استفاده کنید.

11- درس های کمتری بردارید
اگر قصد دارید هم در کنکور شرکت کنید و هم دروس طول ترم را در دوره کارشناسی بگذرانید، باید سعی کنید دروس کمتری را بردارید؛ ولی حواس تان باشد که در صورت قبولی در دانشگاه درسی از دروس دانشگاه باقی نمانده باشد که همین مسئله برایتان دردسرساز شود.

12- برای تغذیه و سلامت خود ارزش قائل باشید
تغذیه درست و مناسب مخصوصا در این ایام، ورزش کردن و تعریق، شنا و به کارگیری روش های ریلکسیشن می تواند باعث سرزندگی، شادابی و کاهش تنش شما شود.

13- از حجم داوطلبان نترسید
در مسیر تلاش برای کسب علم، هیچ گاه ناامید نشوید و انگیزه های خود را حفظ کنید. دانشجویانی بوده اند که با بهانه های مختلف مانند «مشکل است»، «من که قبول نمی شوم»، «من نمی توانم»، «حوصله مطالعه و درس خواندن ندارم» و … متوقف شده اند. تعدادی از افراد همیشه سیاه لشگر هستند و تعداد زیاد شرکت کننده ها نباید در انگیزه شما اثر منفی بگذارد.

14- انگیزه های خود را حفظ کنید وتا رسیدن به اهداف از پا ننشینید
کنکور ارشد یک رقابت است و موفقیت از آنِ کسانی است که به صورت اصولی، بیشترین تلاش و زحمت را کشیده اند، در انتها فراموش نکنید قبول نشدن در کنکور ارشد، پایان زندگی نیست. شما می توانید دوباره شرکت کنید. برنامه سال قبل را مرور کنید تا عیب های برنامه و روند برنامه ریزی خود را کشف کنید.

14 نکته برای موفقیت در کنکور کارشناسی ارشد