دانشگاه کرنل (به انگلیسی: Cornell University) یکی از معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا و از اعضای آیوی لیگ است که طبق سیاست‌های اعطای زمین برای راه‌اندازی مراکز پژوهشی توسط دولت فدرال ایالات متحده آمریکا در شهر دانشگاهی ایتاکا در ایالت نیویورک تأسیس شده است. دانشگاه کرنل در سال ۱۸۶۵ توسط عزرا کرنل و اندرو دیکسون وایت با هدف آموزش و فراهم کردن امکان مشارکت در تمامی زمینه‌های علمی – از شاخه‌های نظری و کلاسیک دانش گرفته تا دانش‌های کاربری- بنا نهاده شد. ایده تأسیس مرکزی آموزشی با چنین اهدافی در آن زمان امری دور از ذهن و غیرمعمول بود و کرنل و دیکسون که مصر بر عملی کردن ایده‌ها و تفکرات خود بودند، در نهایت با اعلام شعار دانشگاه به ایده‌های خود جامه عمل پوشاندند. در سال ۱۸۶۵، عزرا کرنل چنین سخنی را ایراد کرد: «من برآنم تا مؤسسه‌ای بنا بگذارم که در آن هر فرد قادر به یافتن آموزش‌های مدنظر خود در هر زمینه‌ای باشد.»

عزرا کرنل

اندرو دیکسون وایت

در حال حاضر دانشگاه کرنل دارای هفت دانشکده در سطح کارشناسی و هفت دانشکده در سطح تحصیلات تکمیلی در پردیس اصلی ایتاکا است و هر دانشکده و هر گروه آموزشی به طور مستقل استانداردهای خاص پذیرش دانشجو و برنامه‌های آموزشی خاص را دارد. همچنین دانشگاه مدیریت دو پردیس اقماری در زمینه پزشکی را در شهر نیویورک و در شهر آموزشی در دوحه قطر بر عهده دارد. کرنل یکی از سه دانشگاه خصوصی آمریکا است که تحت سیاست‌های اعطای زمین برای دانشگاه‌ها دایر شده است و از این منظر تنها دانشگاه ایالت نیویورک به شمار می‌رود.^{[یادداشت ۱]} البته لازم است ذکر شود که سه دانشکده از بین هفت دانشکده کرنل در سطح کارشناسی تحت سیستم دانشگاه‌های ایالتی نیویورک معروف به SUNY اداره می‌شوند؛ از جمله دانشکده کشاورزی و دانشکده دامپزشکی. به عنوان یک دانشگاه بنا نهاده شده بر اساس سیاست‌های اعطای زمین، هر ساله کمک هزینه‌ای از سوی ایالت نیویورک برای مأموریت‌های خاص آموزشی به دانشگاه کرنل اهدا می‌شود و دانشگاه نیز از جمله مجریان برنامه‌های گسترش همکاری‌های بین دانشگاهی در سطح ملی به شمار می‌رود. پردیس ایتاکای دانشگاه کرنل مساحتی در حدود ۳٬۰۱۵٬۰۰۰ متر مربع دارد و در صورتی که سایر املاک مجاور دانشگاه را که به پژوهش‌های مربوط به گیاه‌شناسی اختصاص داده شده است، به حساب آوریم، به مساحتی بیش از ۱۷/۵ کیلومتر مربع خواهد رسید که با این حساب دانشگاه کرنل وسیع‌ترین دانشگاه ایالت نیویورک خواهد بود.

از زمان تأسیس دانشگاه کرنل، همواره سیستم آموزشی به صورت مختلط و به دور از هرگونه تبعیض نژادی و مذهبی اقدام به پذیرش دانشجو می‌کرده است و هیچ گونه محدودیتی چه از نظر نژاد و چه از نظر مذهب در هیچ قسمتی از آن برقرار نبوده است. در حال حاضر کرنل دارای بیش از ۲۴۵٬۰۰۰ فارغ‌التحصیل زنده است و در میان اعضای هیئت علمی پیشین و کنونی خود، بسیاری از مشاهیر علمی و فرهنگی به چشم می‌آیند؛ از جمله: ۳۴ پژوهشگر بورسیه طرح مارشال، ۲۹ پژوهشگر بورسیه سسیل رودس، ۷ پژوهشگر بورسیه گیتس و ۴۴ پژوهشگر کسب کننده جایزه نوبل. بدنه دانشجویی دانشگاه کرنل در حال حاضر مشتمل بر ۱۴٬۰۰۰ دانشجوی کارشناسی و ۷٬۰۰۰ دانشجوی تحصیلات تکمیلی از بیش از ۱۲۰ کشور و ۵۰ ایالت آمریکا است.

دانشگاه کرنل در ۲۷ آوریل سال ۱۸۶۵ تأسیس شد. مجلس سنای ایالت نیویورک تأسیس دانشگاه کرنل را به عنوان مؤسسه‌ای ایالتی تحت قوانین اعطای زمین تصویب کرد. سناتور عزرا کرنل مزرعه خود در ایتاکای نیویورک را به عنوان محل اصلی استقرار دانشگاه پیشنهاد کرد و به عنوان کمک هزینه اولیه، ۵۰۰٬۰۰۰ دلار از سرمایه خود را به دانشگاه اختصاص داد. سناتور اندرو دیکسون وایت که دارای تجارب آموزشی و تحصیلی نیز بود پذیرفت تا ریاست دانشگاه را بر عهده بگیرد. در طی سه سال اول تأسیس دانشگاه، آقای وایت به دقت کار ساخت و ساز دو ساختمان اصلی دانشگاه تحت نظر قرار داد و سفرهای زیادی برای جذب اعضای هیئت علمی و دانشجو انجام داد. در هفتم اکتبر ۱۸۶۸ دانشگاه به طور رسمی آغاز به کار کرد و ۴۱۲ نفر در روز پس از افتتاح دانشگاه، در دانشگاه ثبت نام کردند.

به مرور زمان دانشگاه کرنل بدل به یکی از مؤسسه‌های پیشرو در زمینه فناوری شد و پژوهش‌ها و تحقیقات خود را در راستای اعتلای تنها پردیس دانشگاهی آن زمان خود به کار گرفت. برای مثال در سال ۱۸۸۳، دانشگاه کرنل جزء معدود دانشگاه‌های ایالات متحده بود که با استفاده از برق حاصل از دینام‌های برق-آبی قادر بود تا در شب محوطه پردیس دانشگاه را روشن نگه دارد. از سال ۱۸۹۴ تا کنون دانشگاه کرنل دارای دانشکده‌هایی است که تحت حمایت کمک‌های مالی ایالتی است و به طور کامل تحت قوانین مدون آموزش ایالتی اداره می‌شوند. همچنین بسیاری از پژوهش‌ها و برنامه‌های آموزشی در این دانشگاه به طور مشترک تحت حمایت‌های مالی ایالتی و فدرال است.

دانشجویان دانشگاه کرنل از نخستین روزهای برقراری کلاس‌های درس، از جمله فعال‌ترین افراد جامعه به شمار می‌رفته‌اند. از جمله اقداماتی که مبین این ادعاست، برگزاری انتخابات دانشجومحور برای انتخاب اعضای هیئت امنای دانشگاه است؛ در واقع دانشگاه کرنل از اولین دانشگاه‌هایی است که چنین انتخابات دانشجومحوری را برگزار کرده است.

گسترش کرنل با آهنگ خوبی در طی تاریخ تأسیس این دانشگاه ادامه داشته است. اوج دوران شکوفایی کرنل به زمان جنگ جهانی دوم برمی‌گردد؛ هنگامی که تعداد زیادی از دانشجویان تحت حمایت کمک هزینه تحصیلی GI Bill قرار گرفتند. رشد جمعیت دانشجویی در ایتاکا در قرن بیست و یکم از مرز ۲۰٬۰۰۰ نفر نیز گذشت. همچنین رشد اعضای هیئت علمی دانشگاه نیز همزمان با رشد دانشگاه ادامه داشته است و در سال ۱۹۹۹ دانشگاه دارای بیش از ۳٬۰۰۰ عضو هیئت علمی بوده است.

از سال ۲۰۰۰ به بعد دانشگاه کرنل اهداف گسترش جهانی خود را پیش گرفت. در سال ۲۰۰۴ پردیسی پزشکی با نام دانشکده پزشکی ویل دانشگاه کرنل در قطر افتتاح شد. همچنین در سایر نقاط دنیا نظیر هند، سنگاپور و جمهوری خلق چین دانشگاه کرنل اقدام به برگزاری دوره‌های مشترک کرده است. رئیس پیشین دانشگاه کرنل، جفری اس. لمان، در تعریف دانشگاه کرنل و سود بالای حاصل از طرح‌های جهانی آن برای دانشگاه کرنل چنین توصیفی بیان کرده است: «دانشگاهی فراملی». در نهم مارس ۲۰۰۴ دانشگاه کرنل و دانشگاه استنفورد برای از بین بردن کدورت‌های میان اسرائیل و اردن سنگ‌بنایی را در مرز میان دو سرزمین قرار دادند.

از دانش آموختگان ایرانی این دانشگاه می‌توان پروفسور عبدالله قشقایی فرزند ناصر قشقایی ایلخان قشقایی و جمشید آموزگار را نام برد.

در سال ۲۰۰۴، هوشنگ انصاری و شهلا انصاری با اهدای ۱۵ میلیون دلار، مرکز پژوهشهای سلول‌های بنیادین را در دانشگاه کرنل تأسیس نمودند.

تالار سیج چاپل میزبان مراسم مذهبی و اجرای گروه موسیقی. این تالار آخرین مکانی بود که مؤسسان اصلی دانشگاه در آن اقامت کردند.

طراحی به سبک کوادرانگل در پردیس اصلی دانشگاه کرنل که در پس‌زمینه تصویر، برج مک‌گرو مشخص است.