قحطی همیشه یکی از دغدغههای مهم انسان بوده است؛ اما آیا تکنولوژیهای مدرن میتوانند از بروز قحطی در آینده جلوگیری کنند؟
کشاورزی در قرن گذشته راهی طولانی پیموده است. ما غذای بیشتری از گذشته تولید میکنیم؛ اما مدل فعلی ناپایدار است و از آنجایی که جمعیت زمین کمکم به ۸ میلیارد نفر میرسد، روشهای کنونی نیاز به دگرگونی بنیادین دارند تا بتوانند با این رشد جمعیت سازگار شوند. خوشبختانه، طیفی از تکنولوژیها وجود دارد که ممکن است این امر را میسر سازد. در این مقاله برخی از راههایی را که کشاورزان، محققان و کارآفرینان در حال توسعه آنها هستند تا مطمئن شوند همه سیر میشوند، معرفی میکنیم.
توماس مالتوس، اقتصاددان مشهور، در سال ۱۷۹۸ در کتاب مشهور خود با نام «مقالهای در باب اصل جمعیت»، نگاهی بلند به تاریخ بشر انداخت و عنوان کرد جمعیت بشر تا زمانی که فراوانی غذا وجود دارد، زیاد میشود؛ مگر اینکه منابع تمام شود که در این صورت قحطی به وجود میآید. او مینویسد:
به نظر میرسد قحطی آخرین و وحشتناکترین منبع طبیعت باشد. قدرت جمعیت چنان از قدرتی که در زمین برای انسان غذا تولید میکند، بیشتر است که مرگ زودرس سراغ نوع بشر خواهد آمد.
پیشبینی مالتوس شاعرانه بود؛ اما هیچگاه محقق نشد. در عوض، انقلابهایی در صنعت و کشاورزی رخ داد و با این انقلابها، افزایشی اساسی در تولید و تجارت غذا پدید آمد. خوشبینان برنده شدند و مالتوس، موعظهگری ژولیده در خیابان تاریخ، به قدیس حامی برخی اقتصاددانها تبدیل شد.
گرچه اقتصاددانان مدرن و معتقدان به آرمانشهر تکنولوژیک با دیدهی تحقیر به مالتوس مینگرند؛ با توجه به شواهد آن زمان، استدلال او معقول به نظر میرسد. شاید تکنولوژیهایی که در چند قرن گذشته باعث رشد سریع رشد جمعیت شدهاند، از فاجعه مالتوس جلوگیری نکردهاند، بلکه آن را به تأخیر انداختهاند؟ بشریت توانسته است بسیار بیشتر از تصور مالتوس رشد کند. تخمینهای خام نشان میدهند که جمعیت بشر در دهه ۱۸۰۰ میلادی، بین ۸۹۰ میلیون تا ۹۸۰ میلیون نفر بوده است، درحالیکه اکنون ۷.۴ میلیارد نفر در این کره خاکی زندگی میکنند؛ اما تا چه زمانی این روند میتواند ادامه داشته باشد؟
سازمان ملل پیشبینی میکند که تا سال ۲۰۳۰ جمعیت کره زمین به ۸.۵ میلیارد نفر و تا سال ۲۰۵۰ به ۹.۷ میلیارد نفر میرسد. بیشتر جمعیت دنیا در چین و هند متمرکز شدهاند؛ هر کدام از این دو کشور بیش از یک میلیارد نفر جمعیت دارند و تا سال ۲۰۲۲، جمعیت هند از چین بیشتر خواهد شد.
تکنولوژیها و تکنیکهای مدرن کشاورزی از قحطی شدیدی که مالتوس پیشبینی کرده بود، جلوگیری کردهاند. در گذشته انسان دانهها را با دست میکاشت؛ اما بذرکارهای اتوماتیک باعث شدهاند که بتوان بذر را در خطهای بلند و موازی کاشت. کشاورزان توانستند با استفاده از تراکتور زمینهای وسیع را شخم بزنند و دیگر نیازیهای به گاوهای تنبل نبود. خرمنکوب، زمان لازم برای کوبیدن خرمن را کاهش داد.
با افزایش جمعیت و رشد اقتصادی که اجازه مصرف بیشتر میدهد، دنیا به یک انقلاب کشاورزی دیگر نیاز دارد تا بتوان پایدار باقی بماند.
یک جواب به این روند، اتوماسیون است. با اینکه کشاورزی در ۲۰۰ سال گذشته اتوماتیک بوده؛ این روند شتاب گرفته است. تکنولوژیهای جدید به کشاورزان اجازه میدهند که بازدهی محصولات و دامهای خود را بالا ببرند و در عین حال، تهدیدهایی همچون خشکسالی و بیماری را مهار کنند.