گالیک فوتبال که معمولاً به آن « فوتبال » ، « گالیک » یا « گاه » گفته می شود ، شکلی از فوتبال است که در ایرلند بازی می شود . گالیک فوتبال و هرلینگ ، از ورزشهای پرطرفدار در ایرلند می باشند .
گالیک فوتبال توسط دو تیم ۱۵ نفره در یک زمین مستطیل شکل و چمن با دروازه هایی به شکل حرف h در هر انتها بازی می شود . در این بازی ، امتیاز برای زدن و پرتاب توپ به سمت دروازه ها به وسیله دست داده می شود . تیمی که در انتهای بازی بیشترین امتیاز را کسب کرده باشد ، برنده بازی محسوب می شود .
بازیکنان با انجام مجموعه ای از حرکات و ترکیبی ازآنها همچون گرفتن ، پرتاب کردن و بعد پرتاب توپ با پا به طرف دستها و پاسکاری با دست توپ را در زمین به پیش می برند .
گالیک فوتبال یکی از چهار نوع بازی گالیک می باشد که توسط انجمن ورزشکاران گالیک به وجود آمده است . لازم به ذکر است که این انجمن ، بزرگترن سازمان ورزشی در ایرلند می باشد . این ورزش برای افراد آماتور دارای قوانین سختی می باشد و نقطه اوج این ورزش ، برگزاری مسابقات فینال فوتبال از تمام تیمهای ایرلندی است .

زمین بازی :
این بازی در زمینی چمن و مستطیل شکل به ابعاد طول ۱۳۰ تا ۱۴۵ متر در عرض ۸۰ تا ۹۰ متری باز می شود . در دو انتهای زمین دروازه هایی به شکل حرف h وجود دارد که قسمت انتهایی آنها با تور پوشانده شده است . از همین زمین برای بازی هرلینگ هم استفاده می شود . خطوط میانی زمین در فاصله های ۱۳ متر ، ۲۰ متر و ۴۵ متری از هرکدام از خطوط انتهایی زمین قرار دارند . برای سنین زیر ۱۲ سال از زمینها و دروازه های کوچکتر استفاده می شود .

مدت بازی :
تمام بازیهای گالیک فوتبال ،۶۰ دقیقه به طول می انجامند و به دو نیمه ۳۰ دقیقه ای تقسیم می شوند ؛ به استثنای بازیهای درون استانی که ۷۰ دقیقه به طول می انجامند ( دو نیمه ۳۵ دقیقه ای ) . در صورت تساوی ، بنابر تصمیم گیری بازی به مدت ۲۰ دقیقه دیگر به طول می انجامد ( دو نیمه ۱۰ دقیقه ای ) . در بعضی از موارد افراد زیر ۱۲ سال در دو نیمه ۲۰ تا ۲۵ دقیقه ای باهم به رقابت می پردازند .

تیمها :
هر تیم متشکل از ۱۵ بازیکن می باشد ( یک دروازه بان ، دو مدافع گوشه ، یک مدافع میانی ، سه هافبک ، دو مهاجم میانی ، سه فوروارد جلو ، دو فوروارد گوشه و یک فوروارد ) ، در ضمن ۱۵ بازیکن ذخیره هم وجود دارد که از این میان ۵ بازیکن احتمالاً مورد استفاده قرار می گیرد .

توپ بازی :
این بازی با یک توپ فوتبال گرد و از جنس چرم شبیه به فوتبال معمولی بازی می شود . اما وزن این توپ سنگین تر است و به جای دارا بودن خانه های پنج و شش گوش که اغلب بر روی توپ های فوتبال وجود دارد ، بر روی آنها خطوط کشیده افقی دیده می شود تا جایی که ظاهر آن شبیه به یک توپ استاندارد والیبال می باشد . می توان به توپ شوت زد و یا آنرا با دست پرتاب کرد .

تاریخچه :
گالیک فوتبال یکی از قدیمیترین بازیهای جهان است و تاریخ حضور آن به قرن ۱۶
میلادی باز می گردد . گالیک فوتبال پرطرفدارترین بازی ایرلند است و در کشورهای دیگر هم انجام می شود . یکی از اولین رکوردها در این ورزش مربوط به سال ۱۳۰۸ در ایرلند می شود .زمانیکه جان مک کروکان ، که تماشاچی بازی نیوکاسل بود به خاطر مجروح کردن تصادفی یکی از بازیکنان به نام ویلیام برنارد ، جریمه شد .
در اوایل قرن نوزدهم ، بازیهای فوتبال مختلفی شبیه گالیک در شهرهای کری و دینگل پتینسولا مورد توجه مردم قرار گرفت . در طول سالهای ۱۹۶۰ تا ۱۹۷۰ راگبی و فوتبال انجمنی هم جای خود را در خانواده ورزشهای پرطرفدار باز کرد .