– تغییر در رفتار

یادگیری همراه با "تغییر" است، به گونهای که بعد از کسب یادگیری موجود زنده (از جمله انسان) رفتارش (بیرونی یا درونی) به یک روش یا حالت جدید تغییر مییابد. این تغییر هم در رفتارهای ساده و هم در رفتارهای پیچیده دیده میشود.

– پایداری نسبی

درست است که یادگیری همراه با تغییر است ولی هر تغییری یادگیری محسوب نمیشود، بلکه تغییرات ناشی از یادگیری پایداری (Permanency) دارند و تغییراتی را که پایداری نداشته باشند نمیتوان به یادگیری نسبت داد (نظیر تغییرات ناشی از مصرف دارو یا مواد، هیجانها، خستگی و… که پس از رفع اثر دارو، موضوع هیجان یا رفع خستگی و… تغییرات نیز ناپدید میشوند). فردی که مسئله یا چیزی را یاد گرفته است تغییرات حاصل از آن را همواره با خود دارد و در مواقع لازم به اجرا درمیآورد.

– تواناییهای بالقوه

یادگیری در فرد نوعی توانایی ایجاد میکند، بدین معنی که «تغییرات پایدار در رفتار» نتیجهی تغییر در "تواناییها" است، نه تغییر در رفتار ظاهری. اگر طرف دیگر این تواناییها همیشه مورد استفاده قرار نمیگیرند بلکه بعضی مواقع به صورت بالقوه هستند و هر وقت موقعیت و فرصت استفاده فراهم شود، از حالت بالقوه خارج و به حالت بالفعل (عمل) درمیآیند. مثلاً فردی که دوچرخهسواری را یاد گرفته است، اگر موقعیت دوچرخهسواری برای او فراهم نباشد این توانایی به صورت بالقوه در فرد باقی می ماند و هر وقت موقعیت و فرصت دوچرخهسواری فراهم شود این توانایی از بالقوه به بالفعل (حالت عمل) درمیآید. این بدان معنی است که یادگیری هیچ وقت از بین نمیرود.

– تجربه

هر نوع تغییر در تواناییهای بالقوه زمانی یادگیری محسوب خواهد شد که بر اثر "تجربه باشند؛ یعنی"محرکها" (عوامل) بیرونی و درونی بر فرد (یادگیرنده) تاثیر بگذارد (نظیر خواندن کتاب، گوش دادن به یک سخنرانی و فکر کردن درباره یک مطلب و …) بدین ترتیب تغییرات پایداری که در توانایی افراد به وسیله عواملی به غیر از تجربه به دست میآید یادگیری محسوب نمیشود.

– یادگیری یا وراثت

بحث در مورد نقش یادگیری و وراثت (Inheritance) به سه نظریه متفاوت که هر یک طرفداران خود را دارند، منتهی میشود. گروه اول از این دیدگاه دفاع میکنند که "این وراثت است که رفتار و اعمال ما را شکل میدهد و یادگیری نقشی زیادی ندارد. گروه دوم به نقش مطلق یادگیری تأکید و وراثت را رد میکنند. اما در دهههای اخیر نظریه سومی نیز مطرح گردید که در آن بر نقش "تعاملی وراثت و یادگیری" تاکید شده است. هم از لحاظ نظری و هم از دیدگاه تحقیقی نظریه سوم بهترین دیدگاه و راهکار را دارد. از دیدگاه این گروه هیچ کدام مطلق نیستند، بلکه آنها کاملکننده یکدیگر هستند.

ويژگيهای يادگيری