
آیا بین ورزش کردن و راحت خوابیدن رابطه وجود دارد؟
مشکلات داروهای خواب آور از قبیل اعتیاد به دارو، خوابهای طولانی و آثار معکوس داروها، بسیاری از دست اندر کاران را به یافتن راه بهتری برای درمان کم خوابی واداشته است. آنچه برای رفع کم خوابی توصیه میشود، معمولاً ورزش و فعالیت بدنی است.
اما آیا واقعاً شواهد علمی، عقیده بالا را تأیید می کند و به راستی ورزش خواب راحت شبانه به دنبال دارد؟ پاسخ این سؤال چندان روشن نیست. تحقیقاتی در جریان است، تا اثر ورزش روی خواب بررسی شود و بر اساس نتایج، پزشکان و متخصصان رفتار درمانی، برای بیماران نسخه دهند.
با وجود این هنوز بررسی آثار اختصاصی ورزش روی کم خوابی، یا انجام نشده یا خیلی انگشت شمار است و بیشتر روی افرادی بوده است که خود را دارای خواب طبیعی، و «خوش خواب» می دانستند. این خصوصیات، محققان را دربارۀ اثر ورزش روی خواب طبیعی دچار اشتباه می کند، در حالی که بهتر است بررسیها، روی بیماران مبتلا به کم خوابی انجام گیرد، آن گاه اثر ورزش روی خواب ارزیابی شود.
خواب آرام بخش
بسیاری از تحقیقاتی که ارتباط میان ورزش و خواب را بررسی کردهاند، روی تغییراتی که بعد از ورزش در خواب سنگین پدید می آید، تأکید داشتهاند، مرحلهایی از خواب که عمیق ترین و راحتترین بخش خواب را شامل می شود. انگیزۀ اصلی بیشتر این بررسیها، پی بردن به ورزش مؤثر و کمک به تجدید قواست، چون بنا بر بعضی از عقاید، هنگام خواب بدن به تجدید قوا میپردازد و انرژی مصرفی و تغییرات آن، یکی از متغیرهایی است که در جریان این خوابهای ورزشی تحت تأثیر قرار میگیرد. بر اساس مطالعاتی که انجام گرفته است، خواب آرام بخش یا خواب عمیق در اثر ورزش افزایش مییابد، به خصوص در ورزشکارانی که در سطح مطلوب آمادگی قرار دارند. در میان ورزشکاران جوان خواب عمیق شبانه، به دنبال تمرین بعدازظهر افزایش مییابد. همچنین تغییرات مشابهی در خواب مردان و زنان معمولی مشاهده شده است. جالب توجه است که با وجود این تغییرات هیچ همبستگیای بین خواب و انرژی مصرفی دیده نشده است. بدین معنی که در تمرینهای با شدت مختلف، تغییری روی خواب عمیق مشاهده نشده است.