سیبِری (یا قدیمی‌تر: سیبریه) (به روسی: Сиби́рь) نام سرزمینی بسیار گسترده در بخش آسیایی روسیه است.
سیبِری (یا قدیمی‌تر: سیبریه) (به روسی: Сиби́рь) نام سرزمینی بسیار گسترده در بخش آسیایی روسیه است. سیبری تقریباً تمامی ناحیهٔ شمال آسیا را دربرمی‌گیرد. این منطقه یک دوازدهم سطح کره زمین و ۶۰ درصد خاک روسیه را تشکیل می‌دهد. سیبری از رشته‌کوه اورال به سوی شرق امتداد یافته و تا اقیانوس آرام می‌رسد. از سوی شمال به اقیانوس منجمد شمالی و از جنوب به تپه‌های شمال و مرکز قزاقستان و مرزهای مغولستان و چین محدود می‌شود. مساحت سیبری ۱۲٬۸۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع است و ۴۰ میلیون نفر سکنه دارد.
بزرگ‌ترین و پرجمعیت‌ترین شهر سیبری نووسیبیرسک است. پس از آن امسک و کراسنویارسک به ترتیب پرجمعیت‌ترین شهرهای سیبری هستند. کشاورزی تنها در بخشی از جنوب سیبری رواج دارد و در جنوب غربی آن دانه‌های خوراکی از جمله گندم در قالبکشتزارهای بزرگ کشت می‌شوند.
سکاهای ایرانی‌تبار از ساکنان قدیمی بخش‌هایی از سیبری بودند و در یک گور قدیمی سکایی که در ارتفاع ۱۶۰۰ متری در دره اولاکان در پازیریک سیبری قرار دارد قدیمی‌ترین قالی ایرانی، معروف به قالی پازیریک یافته شده‌است.
سیبری یک سرزمین صاف و هموار است و بخش بزرگی از آن را دشت‌ها تشکیل داده‌اند. سیبری همچنین سرزمین جنگل‌های انبوه، رودهای پرآب و دشت‌های یخ زده‌است. زمستان‌های بسیار سرد سیبری و تابستان‌های تقریباً داغ آن باعث شده تا قرن‌ها جمعیت چندانی در آن زندگی نکند.
سیبری حدود ۷۷٪ از خاک روسیه و ۱۰ درصد از مساحت خشکی‌های کره زمین را دربر می‌گیرد. گرچه سیبری به‌طور کامل در قاره آسیا واقع شده‌است، بسیاری از نهادها از جمله سازمان ملل در آمارهای خود، کشورها را تقسیم نکرده و گاهی تمام روسیه را به عنوان بخشی از اروپا و اروپای شرقی به‌شمار می‌آورند.
ناحیه‌های اصلی سیبری عبارتند از دشت غربی سیبری و فلات مرکزی سیبری.
یاقوتستان شرقی و مرکزی رشته کوه‌های متعددی را از شمال به جنوب در خود جای داده که مربوط به دوران دوره‌های گوناگون زمین‌شناختی هستند. ارتفاع این کوهستان‌ها تا ۳۰۰۰ متر می‌رسد اما بالاتر از چند صد متر تقریباً هیچ گیاهی بر روی آن‌ها نمی‌روید. کوهستان ورخویانسک در دوره پلیستوسن به‌طور وسیع زیر یخچال‌های طبیعی قرار گرفته بود اما آب و هوا در آن دوره چنان خشک بود که ارتفاعات پایین‌تر از دسترس یخچال‌ها به دور مانده بودند.
در این ارتفاعات پایین‌تر دره‌های پرشماری وجود دارند که بسیاری‌شان ژرف و پوشیده از جنگل‌های سیاه‌کاج هستند، به جز در شمال دور که زمین‌های توندرایی غلبه پیدا می‌کنند. زمین‌های سیبری بیشتر از جنس توربل (نوعی از خاک یخی (جلی‌سول)) است. لایه فعال خاک در این زمین‌ها معمولاً عمقی کمتر از یک متر دارند، به جز در نزدیکی رودخانه‌ها.
بلندترین نقطه سیبری آتشفشان فعال کلیوچفسکایا سوپکا، در شبه جزیره کامچاتکا است که قله آن ۴۶۴۹ متر بلندا دارد.
دریاچهٔ بایکال، دریاچه‌ای است بزرگ با حیات وحشی منحصر به فرد. خوک آبی آب شیرین تنها در این دریاچه زندگی می‌کند.
| رویش گیاهی در سیبری بیشتر از نوع تایگا است که کمربندی از توندرا در کناره‌های شمال آن قرار گرفته و جنگل معتدله‌ای نیز در جنوب آن. |
سیبری سرزمین جنگل‌های انبوه‌است. جنگل‌های تایگا که بیشتر از درختان سرو و مخروطیان دیگر تشکیل شده‌اند، جَنوب سیبری را دربر گرفته‌اند.
آب و هوا
سیبری زمستان‌هایی بسیار سرد دارد؛ به‌طوری‌که گاه در زمستان‌ها دمای هوای این منطقه تا ۶۷− درجهٔ سانتیگراد نیز می‌رسد و این منطقه به سردترین نقطهٔ مسکونی زمین تبدیل می‌شود. تابستان‌های این منطقه هم نسبتاً داغ هستند. در کل سیبری به عنوان منطقه‌ای سردسیر شناخته می‌شود. مناطق خاصّی در شمال و خاور سیبری بسیار سردسیر هستند.
اویمیاکن روستایی واقع شده در طول رودخانه ایندیگیرکا در شمال شرقی جمهوری یاقوتستان با جمعیتی در حدود ۸۰۰ نفر، یکی از نامزدها برای عنوان سردترین نقاط دنیا می‌باشد زیرا در روز بیست و ششم ژانویه ۱۹۲۶ دمای ۷۲- درجه سانتیگراد در این نقطه به ثبت رسیده‌است.
گرم شدن هوا در جهان از همه زودتر در نواحی شمالگان صورت می‌گیرد و به این خاطر یخ دائمی خاک منجمد زمین‌های سیبری در حال آب شدن است. بنا به اطلاع وزارت اوضاع اضطراری روسیه، در استان یاکوتسک ۲۵ درصد خانه‌های قدیمی ویران شده و علت آن آب شدن خاک منجمد است. دولت روسیه برنامه تخلیه افراد ساکن این خانه‌ها را راه اندازی کرده‌است. در بیست سال اخیر خانه‌ها در سیبری برای اینکه زیر آب نروند بر پایه‌های چوبی ساخته می‌شوند.
جانوران
مهم‌ترین جانوران در سیبری از راستهٔ جفت‌سم‌سانان دو حیوان، یعنی آهوی ختن سیبری و واپیتی منچوری و از راستهٔ گوشت‌خوارسانان خرس قطبی، خرس قهوه‌ای، خرس سیاه آسیایی،ببر سیبری و پلنگ آمور هستند. نوئل سیبری و کاج کوتوله سیبری از درخت‌های اصلی منطقه هستند.
مناطف مختلف ایران، ازجمله شهرستان سرباز در جنوب استان سیستان و بلوچستان ایران در زمستان، میزبان انواع پرندگان مانند حواصیل، اگرت، اردک و چنگر از مناطق سرد سیبری هستند.
ذخایر
معادن بسیاری در سیبری وجود دارند و بخش عمدهٔ زغال سنگ و طلای روسیه از معادن این منطقه استخراج می‌شوند. جلگه‌های غربی سیبری دارای معادن نفت و گاز طبیعی هستند.
تولید نفت از منطقه سیبری از سال ۱۹۷۰ آغاز شده‌است و میادین سیبری در آستانه قرار گرفتن در نیمه دوم عمر خود هستند.
در سال ۲۰۱۷ میلادی، منطقه سیبری غربی با تولید حدود ۶ میلیون و ۴۷۰ هزار بشکه از نفت روسیه، مهم‌ترین منطقه تولیدی این کشور به‌شمار آمد. اما کم‌بازده شدن چاه‌های این منطقه نفتی و سرمای طاقت فرسای این منطقه، مسکو را با چالش‌های جدی مواجه کرده‌است به‌طوری‌که گفته می‌شود در صورت عدم سرمایه‌گذاری مناسب با این حجم از تولید، تولید از سیبری طی ۱۰ سال پس از آن سال به زیر ۳ میلیون بشکه در روز سقوط می‌کند. روسیه با توجه به منابع عظیم نفت و گاز در منطقه سیبری شرقی و خاور دور، شرق را هدف رشد صنعت انرژی خود قرار داده‌است و سرمایه گذاران را به آن سو هدایت می‌کند. با توجه به چنین تغییر جغرافیایی، این کشور خط لوله‌های جدیدی را به سمت چین ایجاد و شمار اکتشاف میدان‌های نفت و گاز خود را افزایش می‌دهد.