راگبی یا راگبی فوتبال در مفهوم عام خود همه ورزشهایی را در برمیگیرد که از نوعی فوتبال که در مدرسه راگبی در انگلستان بازی میشد، ریشه گرفتهاند.
راگبی یا راگبی فوتبال در مفهوم عام خود همه ورزشهایی را در برمیگیرد که از نوعی فوتبال که در مدرسه راگبی در انگلستان بازی میشد، ریشه گرفتهاند. یعنی: راگبی ۱۵ نفره، راگبی ۱۳ نفره، فوتبال آمریکایی، فوتبال استرالیایی، و فوتبال کانادایی. البته امروزه راگبی فقط به همان دو ورزش اول گفته میشود.
در داستانهای مربوط به پیدایش ورزش راگبی آمده است؛ در سال ۱۸۲۳ ویلیام وب الیس دانش آموز مدرسه راگبی انگلستان در هنگام یک مسابقه فوتبال، توپ را با دست برداشته و شروع به دویدن با آن کرد. پس از آن با تغییر قوانین فوتبال ورزش جدیدی در مدرسه راگبی ایجاد شد. قدیمیترین نوشتهای که این ماجرا در آن نقل شده گزارشی از جامعه راگبی در سال ۱۸۹۷ دربارهٔ وجه تسمیه این ورزش است.
اسناد موجود در مدرسه راگبی نشان میدهد که ویلیام وب الیس دانش آموز این مدرسه بوده و مدال افتخاری نیز به نام او در این آکادمی موجود است. اما مدرکی وجود ندارد که بر صحت این داستان گواهی بگذارد. هرچند نقش اساسی مدرسه راگبی در شکل گیری و تکامل راگبی غیرقابل انکار است. اولین تیم راگبی در سال ۱۸۴۳ با حضور کارکنان بیمارستان لندن تشکیل شد و اولین مقررات این ورزش در سال ۱۸۴۵ در این مدرسه تهیه شده است.
یکی دیگر از ورزشهایی که در پیدایش راگبی تأثیر داشته، ورزش هارلینگ است که در ولز و کورن وال (ناحیهای در جنوب غرب انگلستان) بازی میشد. در این مسابقه بازیکنان برای رساندن یک توپ به دروازه حریف تلاش میکردند. دروازهها معمولاً چندین کیلومتر از هم فاصله داشتند و به این ترتیب فرصتی برای مسابقات بزرگ و پرهیجان بین روستاهای همجوار فراهم میشد. این ورزش در ولز کاناپان یا کاریاپان نامیده میشد.
طرز بازی
مسابقات راگبی در دو نیمه ۴۰ دقیقهای برگزار میشود. بین دو نیمه زمان استراحت ۱۰ دقیقهای وجود دارد. مسابقات ردههای سنی زیر ۱۹ سال و پائین تر در ۷۰ دقیقه برگزار میشود. هر مسابقه یک داور و دو کمک داور دارد و استفاده از دوربینهای تلویزیونی برای کمک به داور هم رایج است.
هدف مسابقه کسب امتیاز است. کسب امتیاز به دو روش انجام میشود:
- ترای (Try): بر زمین گذاشتن توپ در محوطه دروازه حریف یک ترای محسوب شده و ۵ امتیاز دارد.
- گل: گذراندن توپ با ضربه پا از بین دو تیرک عمودی و بالای تیرک افقی دروازه حریف که به سه روش انجام میپذیرد.
- در جریان بازی (Dropped Goal) در این حالت توپ باید قبل از شوت زمین را لمس کرده باشد. ۳ امتیاز دارد.
- پنالتی (Penalty): یک ضربه ایستگاهی که در صورت خطای بازیکنان تیم حریف زده میشود. ۳ امتیاز دارد.
- جایزه (Conversion): بعد از به ثمر رساندن ترای یک ضربه ایستگاهی به تیم جایزه داده میشود. گل کردن این توپ ۲ امتیاز دارد.
زمین مسابقه بایستی حداکثر ۱۰۰ متر طول و ۷۰ متر عرض داشته باشد. محوطه گل یعنی زمین آن سوی خط عرضی هم حداقل ۱۰ و حداکثر ۲۲ متر باید ادامه پیدا کند.
تیرهای دروازه در مرکز محوطه گل حریف قرار میگیرند و ۵٫۶ متر از هم فاصله و تیرک افقی در ارتفاع ۳ متری آنها قرار میگیرد. ارتفاع تیرکهای عمودی بایستی بیش از ۴٫۳ متر باشد؛ و به این ترتیب دروازه شکل H پیدا میکند.
در طول مسابقه هر تیم صاحب توپ سعی دارد توپ را به محوطه گل حریف برساند. برای این کار پاس دادن توپ با دست به سمت جلو ممکن نیست. توپ را فقط میتوان به طرفین یا عقب پرتاب کرد.
پاس دادن توپ با دست نبایستی به سمت جلو انجام شود. شوت کردن توپ با پا به سمت جلو ممکن است اما پس از آن امکان پاس توپ وجود ندارد. ممنوعیت پاس به جلو موجب میشود که همه بازیکنان هم تیمی که از بازیکن صاحب توپ به دروازه حریف نزدیکتر هستند، در موقعیت آفساید قرار داشته و در صورت دخالت در جریان بازی خطاکار باشند.
بازیکنان تیم حریف برای تکل بازیکن صاحب توپ یعنی گرفتن و انداختن او به روی زمین تلاش میکنند. در این وضعیت بازیکن صاحب توپ نمیتواند توپ را نگه دارد و باید آن را پاس داده یا آزاد کند.
مقررات
توپ استاندارد راگبی ۱۵ نفره این شرایط را داراست:
- طول: ۲۸ سانتیمتر
- محیط (در طولانیترین قسمت): ۵۶ سانتیمتر
- محیط (در عریضترین قسمت): ۲۸ تا ۳۰ سانتیمتر
- وزن: ۴۱۰ تا ۴۶۰ گرم
- فشار هوا (پوند در اینچ مربع): ۹٫۵ تا ۱۰