اقرا النصّ التالی، ثم أجب عن الأسئله (۱-۵)  بما یناسب النصّ:

أیها الإنسّان؛ علیک بتدبیر دینک کما تُدبّر دنیاک!  لو تعلق ثوکّب بمسمار (میخ) رجعت إلی الوارء للخلاص منه!

و هذا مسمار الإصرار و الطمع قد تشبث بقلبکّ ! فلو عُدّت إلی الندامه خطوه تخلّصت و نجوت!

لا بد من عزمّ و اراده یؤخذان بالحزم. من صار قلبه رقیقاً لبکاء الطّفل لا یستطیع و لا یتمکّن علی منعه من

شیء . أیها الغافّل؛ الذنب سمّ قاتل، و الصغیر منه مهلک أیضاً!

الدّنیا وراءک و الآخره أمامک، و الطّلب لما  وراءک خسران  عظیم .و إنّ دقّات قلبک تقول لک : إنّ الحیاه دقائق و ثوان!

عین الصحّیح فی الاعراب و التحلیل الصرفی

۱- «عُدت»

۱) للمخاطبه – معتل و أجوف (إعلاله بالقلب) – لازم – معرب / فاعله ضمیر «ت»  البارز

۲) فعل ماض – للمخاطبه – مزید ثلاثی – متعدٍّ – مبنی للمعلوم / فعل فاعله ضمیر «ت»  البارز

۳) للمخاطب – مجرّد ثلاثی – معتل و أجوف (له إعلال الحذف) – لازم / فعل و فاعله ضمیر التاء

البارز و الجمله فعلیه

۴) ماض – للمتکلم وحده – معتل و مثال ( له إعلال الحذف) – متعدٍّ – مبنی للمجهول / فاعله ضمیر

التاء البارز و الجمله فعلیه

۲- «رقیقاً»

۱) جامد (مصدر) – نکره – معرب – منصرف / حال مفرده و منصوب

۲) اسم – مفرد مذکر – مشتقّ (صفه مشبهه) / خبّر مفرد لفعل «صار» و منصوب

۳) مشتق – نکره – معرب – منصرف / حال مفرده و منصوب و صاحب الحال « قلب»

۴) مشتق و صفه مشبهه(مصّدره «رقه») – مقصور / خبر لفعل « صار»  و هو من الأفعال الناقصه

عیّن المناسب للجواب عن الأسئله التالیه

 -۴۳ عین علامّه الإعراب فرعیه:

 ۱) تمرّ الأیام و الساّعات علینا بسرعه!

۲) أُنشدت الأبیات الطویله فی مدح الامّ

۳) إحدی المناطق الجمیله فی بلادنا مناظر أصفهان!

۴) یجب علی الإنسان أن یعتمد علی استعداداته و قد ا رته!

۴-  عین حرفّ «لا» عاملهً:

۱) لا یبلغ الغافلُ آماله أبداً

۲)‌ لا یبقی السرور لنا داّئماً

۳) لا تکون فضیله أجلّ من الصداقه

۴) لا تقرأ القرآن  مع التکاسل!

۵- « یحصد کلّ الناس ما یغرسون فی الدنیا » عّین الصحّیح فی المبنی للمجهول:

۱) یحصد ما یغرس فیُ الدنیا

۲) یحصد ما یغرسون فی الدنیا

۳) یحصد الناس کلهمّ ما یّغرُس

۴) حُصدوا ما غرسوا من الناس

پاسخها:

۱-

گزینه ۳ درست است.

۱) إعلاله بالقلب (ص: إعلاله بالحذف) – معرب (ص: مبنی).

۲) مزید ثلاثی (ص: مجرد ثلاثی) – متعدٍّ (ص: لازم).

۴) مثال (ص: أجوف) – متعدٍّ     توضیحات گزینه ( ۲ مبنی للمجهول (ص: مبنی للمعلوم )

۲-

گزینه ۲ درست است.

۱) جامد، مصدر (ص: مشتق، صفه مشبهّه)– حال مفرده (ص: خبر مفرد لفعل «صار»)

۳) حال مفرده … و صاحب الحال « قلب»

۴) مقصور (ص: صحیح الآخر)

۳-

گزینه ۳ درست است.

» أصفهان « مضاف إلیه و مجرور بالفتحه زیرا غیرمنصرف (علم و مؤنث) است.

۴-

گزینه ۴ درست است.

با توجه به معنی (قرآن را با تنبلی مخوان )« لا ناهیه  »  و جازم است. اما  «لا» در سایر گزینه ها نافیه و غیر عامل است

۵-

گزینه ۱ درست است.

برای مبنی للمجهول کردن پس از حذف فاعل (کلّ) مفعول به(ما)را نائب فاعل قرار می دهیم سپس حرکات فعل را تغییر می دهیم و صیغه آن را با نائب فاعل تطبیق می دهیم : « یُحصد، یُغرس»  که این قاعده در این گزینه رعایت شده است