نفسهای کنکور دیگر به شماره افتاده است، بیش ازچند روز دیگر تا زمان مو عود نمانده است، گویی قرار است دنیا به آخر برسد و در گوشه ای از تخته سیاه روز شمار می نویسند، از سه ماه قبل این روز شمار بوده است و حالادیگر به اعداد تک رقمی رسیده است، بچه ها […]
نفسهای کنکور دیگر به شماره افتاده است، بیش ازچند روز دیگر تا زمان مو عود نمانده است، گویی قرار است دنیا به آخر برسد و در گوشه ای از تخته سیاه روز شمار می نویسند، از سه ماه قبل این روز شمار بوده است و حالادیگر به اعداد تک رقمی رسیده است، بچه ها هر روز که به خانه می آیند با استرس می گویند فقط چند وز دیگر تا کنکور مانده و همین طور شمارش معکوس برای بر گزاری بزر گترین ماراتن زندگی نوجوانان و جوانان ادامه دارد، ماراتن کنکور گره خورده با اضطراب و استرس. یعنی مشکلی که نمی خواهد دست از سر بچه های ما بردارد و اما رمز موفقیت در ماراتن کنکور، آرامش …
علی رغم اینکه ظر فیت دانشگاهها بیش از ثبت نام کنند گان در کنکور است و باز علی رغم اینکه بچه ها در مراکز متعدد و مختلف آموزش عالی و در رشته های گوناگون می توانند ادامه تحصیل دهند ولی باز هم تب و تاب کنکور دست از سر بچه ها بر نمی دارد. ضمن اینکه به اعتقاد اکثر کارشناسان مسایل آموزشی الان دیگر خیلی مهم نیست که شما از کدام دانشگاه مدرک گرفته اید، موقع استخدام هم از شما نمی پرسند در کدام دانشکاه درس خوانده اید یا مثلاحالاکه شما درفلان دانشگاه معروف درس خوانده اید حقوق بیشتری به شما می دهیم یا مثلاحالاکه شما فارغ التحصیل فلان دانشگاه هستید سمت بهتری به شما داده می شود، آنچه مهم است اینکه شما با تحصیلات عالیه و دانشگاهی می توانید وارد بازار کار شوید و برای جامعه نیروی موثر و کارآمدی باشید.
البته این نظرات خدایی ناکرده دلیلی بر کم ارزش کردن کار دانشگاههای فعال و معتبر در سراسر کشور نیست. چون بر همگان مبرهن است که مدارک دانشگاه های ایران در بسیاری از کشورها حائز اهمیت ویژ ه ای است.
ولی در هر صورت و با علم همه مسائل فوق، حال هوای این روزهای بچه های پیش دانشگاهی و خانواده های آنها حال خیلی خوشی از نظر روحی نیست و پر استرس می باشد. آنچه در این فرصت چند روزه مانده به کنکور می توان انجام داد تا از اضطراب والدین و بچه ها بکاهد، توصیه کارشناسان، مشاوران آموزش و پرورش و متخصصان تغذیه است که در گزارش پیش رو مورد بررسی قرار می گیرد که صد البته عمل به آنها هم به نفع دانش آموزان و هم به نفع والدین خواهد بود.
راههای مقابله با کاهش استرس کنکور
بدون شک کسب موفقیت تحصیلی و به خصوص مسئله کنکور، استرس، اضطراب و دلشوره فشار روانی زیادی را بر دانش آموزان و خانواده های آنان وارد می کند. و قطعاً اگر این استرس و فشار روانی وارده مدیریت و کنترل نشود، عوارض بسیار جبران ناپذیری بر سلامت جسمی آنان برجای خواهد گذاشت، ضمن آنکه بارها شاهد بوده ایم، عدم درمان و مهار به موقع استرس، اضطراب باعث شده تا دانش آموزان بسیاری علی رغم مطالعه زیاد و آمادگی بالای تحصیلی، موفقیت چندانی در کنکور و امتحانات مدارس کسب نکنند. محمد رضا حسنی مشاور تحصیلی و کارشناس آموزش و پرورش در گفت و گو با کیهان ضمن بیان مطالب فوق به مضرات مخربی که استرس ناشی از کنکور به دانش آموزان وارد شده اشاره می کند و می گوید: «ترس از ناکامی در کنکور به طور حتم، از دلایل اضطراب و فشار روانی است که به دانش آموزان در چند روز پیش و حتی ماهها قبل از کنکور به صورت کم و زیاد تحمیل می شود و سلامت آنان را به شدت تهدید می کند. دانش آموزی که مدام پدر و مادرش او را با سایر اطرافیانش مقایسه می کنند، دانش آموزی که پدر و مادرش از او توقع بیش از تواناییش دارند و دانش آموزی که مدام با گوشه و کنایه های اطرافیان از قبیل اینکه تو باید جزو بهترین رتبه های کنکور باشی، مواجه می شود، بیش از سایرین در معرض فشار روانی است.»
این مشاور تحصیلی در ادامه خاطر نشان می کند: «متاسفانه بارها دیده ام که استرس و نگرانی بیش از حد والدین باعث می شود تا آنها در برنامه ریزی درسی فرزندشان دچار اشتباهات جبران ناپذیری شوند. دانش آموزی که تا ساعت ؟بعد از ظهر در مدرسه است و بعد از آن به توصیه والدینش و با هدف کسب موفقیت در کنکور، ساعتهای زیادی را در کلاس های کنکور گذرانده و زمانی به خانه می رسد که با تنی خسته و کوفته تنها دو یا سه ساعت برای مطالعه فرصت دارد، چگونه از او انتظار داریم که در کنکور به موفقیت چشمگیری دست یابد.».
راههای افزایش تمرکز و مطالعه مفید
«برخی دانش آموزان از روش های مطالعه مفید در ایام امتحانات آگاهی ندارند. مطالعه با صدای بلند همراه با قدم زدن، استفاده از تلفن همراه و نرم افزارهای آن در هنگام مطالعه مانع تمرکز می شود.»
سیدمحسن حسینی ارسنجانی کارشناس آموزش و پرورش در گفت وگو با گزارشگر کیهان با تشریح روش های مطالعه مفید در ایام امتحانات دانش آموزان اظهار می دارد: «براساس یک برنامه ریزی منطقی، دانش آموزان باید از ابتدای شروع سال تحصیلی تا زمان امتحانات پایانی و کنکور فصول مختلف کتب درسی را مطالعه کنند.»
وی در ادامه با اشاره به اینکه تعدادی از دانش آموزان به دلیل ضعف در یک یا چند درس از کلاس های تقویتی بیرون از مدرسه استفاده می کنند، می گوید: «اما وزارت آموزش و پرورش، کتب درسی را مبنای طراحی سوالات امتحانی قرار می دهد و کتب درسی بر مبنای نیازسنجی ، توانایی و سطح استعداد دانش آموزان تالیف می شود.»
حسینی ارسنجانی خاطر نشان می کند: « اگر دانش آموزی به هر دلیلی از کلاس تقویتی بخش خصوصی استفاده می کند، بهترین زمان استفاده از این کلاس ها در اوایل شروع سال تحصیلی است.»
این کارشناس آموزش و پرورش بیان می کند: «اگر دانش آموز از زمان موجود در کلاس درس به شیوه مفیدی استفاده کرده و تمرکز کافی داشته باشد و پس از تعطیل شدن از مدرسه، درس فراگرفته شده در همان روز را مرور و مطالعه کند، می تواند در امتحانات پایان سال نمرات خوبی را کسب کند و در زمان برگزاری کنکور دیگر استرس و نگرانی نخواهد داشت.
حسینی ارسنجانی ادامه می دهد: «27 راهکار برای مطالعه مفید وجود دارد که مهم ترین آن برنامه ریزی درسی و پس از آن روش های مطالعه مفید است. برخی دانش آموزان به دلیل عدم آگاهی از روش های مطالعه مفید دچارضعف تحصیلی می شوند. (البته الان مجال پرداختن به این مباحث نیست).
ولی در اینجا یک مثال بیان می کنم، در درس زیست شناسی تمام مباحث به هم مرتبط است، بنابراین زمانی که دانش آموز این درس را مطالعه می کند، می تواند از کتاب های قبلی نیز برای یادگیری بهتر استفاده کند.»
وی تصریح می کند: «دانش آموزانی که از روش های مطالعاتی آگاه هستند، نمرات بهتری را کسب خواهند کرد. روش های تقویت حافظه و افزایش تمرکز در مطالعه مفید، نقش مهمی دارند. روش های مختلفی نیز برای افزایش تمرکز وجود داردکه به عنوان مثال؛ زمانی که دانش آموز یک مطلب را مطالعه می کند، باید مطالب قبلی را نیز در ذهن خود مرور کند.»
این کارشناس آموزش و پرورش می گوید: « یکی از راه های افزایش تمرکز این است که دانش آموز از قبل میزان مطالعه و ساعت مطالعه خود را مشخص کند.
مکان مطالعه نیز در افزایش تمرکز تاثیرگذار است و در برخی موارد دانش آموز در رختخواب دراز کشیده و مطالعه می کند که در چنین شرایطی نمی تواند تمرکز داشته باشد.»
حسینی ارسنجانی با اشاره به اینکه استفاده از انواع خوراکی ها در حین مطالعه، استفاده از تلفن همراه و نرم افزارهای مختلف و مطالعه در محیط شلوغ تمرکز را از بین می برد می گوید: «دانش آموز باید از همان ابتدای سال تحصیلی، دروس خود را مطالعه و برای کنکور، صرفا این دروس را مرور کند.»
تغذیه مناسب در شب کنکور
همیشه این دغدغه را مادران دارند که برای تقویت حافظه بچه شان در کنکور چه تهیه کنند و چه موادی در کیف آنها بگذارند تا از نظر فکری بچه ها دچار افت تحصیلی به خصوص در شب کنکور نشوند. دیروز با خانمی تقریبا جوان در اتوبوس صحبت می کردم. او هم مثل من دچار استرس برای کنکور فرزندش بود. از کوچه مروی بر می گشت . بدون مقدمه وارد سوژه گزارشی ام شد و اطلاعاتی در این مورد بیان کرد وی از تجربه اش برایم این طور گفت: «البته در طول مدت سال سعی کردم به فرزندم فشار نیاورم چون مدرسه برنامه خیلی خوبی برای بچه ها داشت. اما در این فرصت کوتاه باقی مانده خیلی دچار دلشوره شده ام و البته به او منتقل نمی کنم ولی الان همه استرس دارند. این مادر مهربان می گوید: «فقط سعی می کنم به بچه ام آرامش بدهم و غذاهای مقوی و مغز ها و آب میوه زیاد بدهم تا حداقل از نظر فکری تقویت شود.»
فقط خوب بخوابید
دکتر مهر نوش خدادادی، متخصص تغذیه، در گفت و گو با کیهان به داوطلبان کنکور توصیه می کند که در شب های باقیمانده شام سبکی بخورند تا راحت تر بخوابند و در وعده های روزانه هم، غذاهای حاوی کربوهیدرات های پیچیده مثل نان، برنج و سیب زمینی بخورند چراکه این مواد در طول روز به تدریج آزاد شده و توانایی ذهنی را گسترش می دهند.
دکتر خدادادی تاکید می کند: «اضطراب و دلهره و کابوس کنکور آرامش و آسودگی را از داوطلبان گرفته و مانع از آن می شود که با خیالی راحت به پاسخگویی سوالات بپردازند. با توجه به اینکه در ایام امتحانات خواب و تغذیه داوطلبان براثر استرس دچار بی نظمی می شود، خانواده ها باید این استرس را از دوش جوانان بردارند تا آنها با آسودگی خیال خود را برای امتحان آماده کنند.»
وی با اشاره به اینکه داشتن کمی استرس برای داوطلب طبیعی است و می تواند خلاقیت را در داوطلب ایجاد کند می گوید: «استرس مفید، عشق با فرزانگی برای یادگیری، پیمودن و روشنگری است و بنابراین داوطلبان باید با عشق و علاقه درس بخوانند، نه به خاطر ارزش های خاصی که جامعه برای آن قایل است. همین یک نکته برای رفع استرس کافی است .»
این متخصص تغذیه در ادامه می گوید: «برای کاهش استرس، به داوطلبان کنکور توصیه می شود از مصرف لبنیات غافل نشوند؛ به ویژه خوردن یک لیوان شیر ولرم قبل از خواب شبانه می تواند در برقراری آرامش نقش بسزایی داشته باشد. نکته اینجاست که خیلی از داوطلبان کنکور (و همین طور غیرداوطلبان کنکور) به وعده غذایی صبحانه اهمیتی نمی دهند، در صورتی که نخوردن صبحانه، حتی می تواند باعث ایجاد عوارضی مثل افت قند خون، سستی و بی حالی، عصبانیت، بی حوصلگی، افسردگی و عدم انگیزه مطالعه و در نتیجه همه این ها، افزایش میزان استرس فرد شود.
البته استفاده از لبنیات، نظر همه متخصصان نیست. چراکه اضطراب باعث به هم ریختن سیستم گوارشی می شود و به همین دلیل به افرادی که تجربه های ناخوشایندی با شیر داشته اند، توصیه می شود یک روز قبل از آزمون شیر نخورند.»
دکتر سید سعید صدر، روان پزشک و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران، هم با تاکید بر اینکه داوطلبان کنکور در روزهای پایانی از مرور مطالب خوانده شده خودداری کنند، می گوید: «داوطلبان با تست زنی دانسته های خود را محک بزنند.»
دکتر صدر با اشاره به اینکه داوطلبان کنکور با فعالیت بدنی به خود آرامش بدهند، تاکید می کند: «داوطلبان در روزهای پایانی نیم ساعت از وقت خود را به ورزش هایی همچون پیاده روی، نرمش و یا شنا اختصاص دهند و در این روزها هیچ وعده غذایی را از برنامه خود حذف نکنند.»
تنظیم ساعت بیولوژیک
حالات بدنی برحسب عادت در ساعات مختلف متفاوت است. کسی که عادت دارد بعدازظهرها دو ساعت بخوابد، اگر یک روز برای خوابیدن فرصت پیدا نکند، احساس خمودگی و کسالت می کند. کسی که عادت دارد در ساعات معینی مطالعه کند، در صورتی که بخواهد به اجبار این ساعات را تغییر دهد، نتیجه کمتری از مطالعه اش خواهد گرفت. به همین ترتیب ما به تجربه در ساعات متفاوت، عادات مختلفی پیدا کرده و بدن خود را با این شرایط تطبیق می دهیم.
دکتر خدادادی در این مورد می گوید: «داوطلبان در روز کنکور حتماً باید سر ساعت معینی از خواب بیدار شوند تا بتوانند مسیر محل سکونت- محل آزمون را طی کنند و سر جلسه حاضر شوند. اگر در روزهای پایانی تا ساعات دیر وقت شب برای درس خواندن بیدار بمانند، صبح دیر بلند شوند، هر موقع که خواستند صبحانه بخورند و خلاصه برنامه ثابت و یکنواختی منطبق با شرایط روز کنکور نداشته باشند، روز کنکور دچار مشکل می شوند.»
شادابی تان را حفظ کنید
آرامش با شادابی ارتباط مستقیم دارد. آن قدر حجم کار خود را زیاد نکنید و آن قدر به خود سخت نگیرید که هرچه به کنکور نزدیک تر شوید، خستگی و بی حوصلگی شما را فراگیرد. باید آن قدر سرحال و شاداب باشید که وقتی به روز کنکور می رسید با روحیه ای آماده سر جلسه آماده شوید. برای سرحالی و شادابی، رعایت چند نکته لازم است: اول نظم که درباره آن صحبت شد. دوم ورزش و نرمش که حتماً باید هر روز انجام شود. هر قدر که برایتان امکان پذیر است، بخصوص اول صبح، حرکات ورزشی انجام دهید. این توصیه را برای روزکنکور هم فراموش نکنید.
حسنی مشاور تحصیلی در ادامه توصیه های خود به داوطلبان کنکور و با بیان مطلب فوق توصیه هایی هم به والدین می کند و می گوید: «یک نکته مهم هم باید والدین درمورد دقت قرار دهند که کنکور تمام زندگی نیست و در صورت عدم موفقیت در کنکور، وقت برای جبران آن وجود دارد. پس لطف کنید و فضای خانه را آرام نگهدارید و از مقایسه توانایی های فرزندان خود با دیگران پرهیز کنید. خانواده ها باید به همان اندازه که به درس خواندن فرزندانشان اهمیت می دهند باید برای فراهم کردن محیطی آرام و بدون تنش هم تلاش کنند.»
و این هم توصیه آخر این مشاور تحصیلی است که به گزارشگر کیهان می گوید: «کیفیت درس خواندن مهم تر از کمیت آن است و یک ساعت درس خواندن بدون اضطراب می تواند معادل ? ؟ساعت درس خواندن با اضطراب مفید باشد. پدر و مادر عزیز لطفاً هنگام رساندن فرزندتان تا محل برگزاری آزمون در داخل اتومبیل از توصیه های مخرب و استرس زا خودداری کنید. پیشنهاد می کنم سکوت کنید و درباره کنکور هیچ صحبتی نکنید و فقط یک جمله به او بگویید: عزیزم خدا نگهدار و توکلت بر خدا.»
به نقل از روزنامه کیهان